MAHAD ALLEE CODKEENII WEYNU KU CIIDAMINAY
Ahmed Arwo
Ugu horreyn, hanbalyo iyo bogaadin aan la wadaago shacbiweynha
Soomaliland, xaakim iyo muwaadinba. Waa sharaf aynu dhammaan wadaagno, si gaar
ah aan hanbalyeeyo hoggaamada xisbiyada iyo ururada iyo musharaxiinta: KULMIYE,
UCID, XAQSOOR, WADANI, DALSAN, UMMADDA, IYO RAYS, sidoo kale aan hanbalyo gaar
ah u tabiyo hawlwadeenada doorashooyinka iyo hay’adaha nabadda
Waxaynu ku jirnaa xili aynu sugayno natiijadii doorashada deegaanka 2012
ee dhacday Arabacdii 28/11/2012. Weynu codeynay badhkeena wey baal mareen
sharciga oo wey laba gacmoodiyeen. Qof waliba waxuu u codeeyey si xor ah oo uu
kaskii ku doortay xildhibaan uu doorbiday si ay tahayba. Mid aqoon ku codeeyey,
mid saaxiibnimo ku codeeyey, mid qabiil ku codeeyey, mid xisbinimo iyo ururnimo
ku codeeyey, mid dan gaar ah iyo arrimo shakhsi ku codeeyey. Nin iyo kaskii iyo
daacadnimadii.
Qof waliba wuu ku ciidamiyey codkiisa, waxuu siiyey qofkuu ku doortay
caqligiisa iyo dareenkiisa sida ay doonto ha ahaatee. Muwaadin waad gudatay
waajibkii dalka kaa saarnaa. Waxaan ku faraxsanay in si lexaad leh loo
codeeyey, si nabad ah loo codeeyey, si xilkasnimo ah loo codeeyey. Cod xor ah
oo dunidu ka amarag kacday, ayaa dhacay. Doldalool kama madhna, ma se aha wax
ka baxsan arrimo ka dhashay diiwaan la’aanta. Waana mid qaladka ka dhashay loo
dhan yahay oo leysku raacay.
Waxa xaqiiq ah in ummaddani gaadhay heer ilbaxnimo siyaasadee oo qoto
dheer. Waa dimuquraadiyad xidideysatay. Waxa keliya ee foolxumo kaga timaadaa,
waa xulashada murashixiinta oo qabiilisan, waana mid laga kori doono. Waxaa se
taas khatarteeda yareeyey, iyadoo beel kasta iyo xataa jifo kastaa musharax ku leedahay dhammaan ururada iyo xisbiyada,
oo aanu jirin xisbi beeli ka madhantay. Waxaad arkeysaa iyagoo ay meel wado
joogaan ooy ruux waliba cid wato cidna diidan yahay, haddana ay isku
ixtiraamiyaan khilaafka afkaareed iyo xisbi. Ma jiro urur, iyo murashax meel ka
caagani. Dariiq kasta iyo goob kasta waa u xor inuu sifo sharci ah ku shiriyo,
kuna fidiyo siyaasadiisa iyo afkaartiisa. Dulqaadka dadkeenu waa mid u bisil
inay intaas oo kala duwan, kala da’ah kala aqoon ah dhegeystaan iyagoon
aflagaado iyo dirir kala hor iman ka ay ugu neceb yihiin siyaasad ahaan.
Waxaad arkeysaa safaf dhaadheer oo cod-bixinta loogu jiray. Dadku waa
kala urur, waa kala xildhibaan. Weliba wey is wareysanayaan oo intay sugayaan
ayey is weydiinayaan halka uu codka ku ridaayo. Isagoon qofna ka gaban kana
gaabin ayuu toos u sheegayaa halkuu rabo inuu qalinka ku duugo. Waa arrin ay ka
dhalatay kalsoonida uu ku qabo inayna fikirkiisa xorta ah wax dhib ihi marna kaga
imanayn.
Caasimadda Hargeysa waxa iska soo sharaxay tartamayaal matalaaya gobol
kasta oo Soomaliland ah bari iyo galbeed. Waa astaan horumar bulsho, iyadoo loo
arkey inay Hargeysa mug weyn tahay xarunta kulmisa reer Soomaliland. Waa
dimuquraadiyad shaqaynaysa oo muuwaadinku waa u siman yihiin doorashada, mana
jirto cid iska hortaagi karta hadduu haysto taageerayaal u codeeya. Waa adi iyo
sidaad ku soo hesho taageerayaal goobta aad iska sharaxayso. Sidoo kale ayey
degmooyin kalena u noqdeen qaar u furan dhammaan muwaadiniinta. Waa horumar
bulsho oo dhab loo qaaday, horreyna u soconaysa.
La tartan, lana baratan, la dood, leys xanaakadee, leys dhaliil,
gaashaanbuuro abuurme, qaar kalena burbure. Waxa la soo gaadhay saacaddii
imtixaanka, si miyir iyo nabad iyo deganaansho ah ayaa goob kasta oo imtixaanku
ka furmay loo agaasimay. Waxa bilaabmay codeentii oo si nabad ah ku bilaabantay
kuna dhammaatay. Waa guul dunida wax yari ku naaloodaan. Dal boqolkiiba
sideetan shaqo la’day, dal dagaalo sokeeye ka doogsaday oon weli la aqoonsan,
dal weli qabiilku xoog ku yahay, haddana ay buuq la’aan iyo sanqadh la’aan ay
doorsho ku dhammaato inta la arkaa aad ayey u yartay, Soomaliland se waa u caado.
Waxaad arkeysaa xarumihii ururada iyo xisbiyada oo ay dhooban yihiin
taageerayaashii musharaxiintu. Ma laha qaylo iyo buuq. Waxa leys weydaarsanayaa
wararkii sanaaduuqda, ruux waliba inta uu ogyahay ayuu kan kale weydaarsanayaa.
Hebel intaas ayaan u hayaa, anna hebel intaas ayaan u hayaa. Sidaas ayaa leysu
dhaafayaa. Raggani waxay ku tartamayaan kaalinta hore ee xisbiga si ay u
noqdaan xildhibaanada guuleysta. Haddana ka dareymimeysid wax xiqdi iyo xumaan
ah. Mid waliba walow uu jecel yahay inuu halka hore galo, haddana waxuu ku
faraxsan yahay saaxiibkiisa guuleysta. Wey kaftamayaan, iyagoo qoslaayana wey
isu haneynayaan. Waa dareen walaalnimo iyo tartan walaalo isjecel. Waa walaal
xisbi iyo dad danta guud wadaaga.
Kama dheer dareenkaas kan ka dhexeeya ururadu. Waa leys wareysanayaa,
majlis iyo maqaaxiba waa la wado joogaa. Lama kala waji dadbaayo, lamina kala
tegaayo. Kii kolba warku soo sheego inuu tirada ku horeeyo ayaa la
hanbalyeynayaa. Waxa si is dabo jog ah u dhacaaya mobileka. Kan lala soo hadlaa
qarsoodi kama leh dadka ee intuu maqlayba wuu sheegayaa. Kolkaas ayey xigeysaa
faalo guud iyagoo eegaaya warkani inuu wax ka bedelo sadaashii ay hore u
naaqisheen.
Waxa haddaba jira dad iyagu kol walba isku dayaa inay xaaladda
walaalnimo iyo degnaanshaha iyo dulqaadka siyaasadeed u carqaladeeyaan dano
gaar ah. Waxay fidiyaan warar is-burinaaya iyagoo kolba cid guusha siinaaya,
ummaddana dhex dhigaaya tartan xiqdi iyo xaasid ooy ku bedelaan kii walaalnimo
iyo xisbinimo. Waxay kolba meel u raraan eedo guud ahaan la wadaago. Kolka
leysla ogolaaday in diiwaangelin la’aan la codeeyo, waa lagu talo galay inay
dhacdo celcelini. Waa se mid tartamayaashu dhammaan isla garteen. Waxaynu ku
qanacsan yihiin in cid waliba ku celcelisay sidaas darteedna intii kol walba
leys dheeraa leys dheer yahay. Waa se xaqiiq jirta in murashixiinta qaar
qaladka ku badsanayaan. Ma se aha mid xisbi iyo urur u gaar ah amba codka guud
ee xisbi iyo urur wax weyn ka bedeleysa.
Guusha aynu ku kasbanay ammaanta iyo qadarinta caalamka, aanu ku wadno
ooynu ku qanacno natiijada ka soo bixi doonta Guddiga Doorashada, waxa u banana
cidda qalad tirsanaysa inay marto dhabada sharciga ah ee ayna isku qaadin meel
qaloocan oo nabadeena wax yeesha. Waan hubaa in shacbigeenu u bisil yahay,
siday cidda dar jiidha uga hadhaan, kuna soo dabaalaan dariiqa wanaaga iyo
wada-jirka.
Waa inagoo guusha aynu gaadhnay ilaashana, qaladaadka dhacay daris ku
qaadana. Himmiladeenuna waa horumar, nabad iyo wadajir.
Mahad oo dhan Allaa leh.
Axmed Xasan Carwo
samotalis@gmail.com
No comments:
Post a Comment