CODKAAGA
KU CIIDAMI-4: WAA DHARAARTII MUWAADINKA
Ahmed Arwo
Waa dharaartii balanka, waa
ayaan shacbigu midida daabkeeda hayo, waa maalintaad masiirka iyo mustaqbalka
Soomaliland ee siyaasadeed aad ka go’aan gaadhi lahayd. Waa maalin codka
muwaadinku siman yahay, aqoonyahan iyo qof aan wax qorin, rag iyo dumar,
waayeel iyo dhalinyaro, maal-qabeen iyo danyare, reer magaal iyo reer miyi.
Sidoo kale waxa sharaxan rag iyo dumar isagu jira dhalinyaro iyo waayeel,
khibrad iyo aqoonna aad u kala durugsan. Wey u siman yihiin oo sharcibaa u
fasaxay tartanka iyo doorashada.
Ugu horreyn aan sida ugu
hawl yar idiinku iftiimiyo habka xildhibaanada loo dooranaayo ee ay ku soo
baxayaan.
XISBIGA BOQOLKIIBA 20 HELA CODKU, WAXUU
HELAYAA ISLA BOQOLKIIBA 20 TIRADA XILDHIBAANADA.
Waxa la tirinayaa degmo kasta cododka
xisbi/ urur waliba ka helay. Waxa la helayaa isugeynta xisbi/urur waxaana loo
qaybinayaa tirada guud ee degmada ka cod bixisay waxaana lagu dhufanayaa 100. Waxa
la helayaa boqolkiiba inta uu xisbigu/ururku ka helay tirada guud ee degmada.
Matal xisbi/urur ayaa Hargeysa ka helay
20% ( Boqolkiiba 20) tirada guud ee codka degmada. Waxuuna helayaa isla 20%
tirada guud ee xildhibaanada. Sidaas darteed waxuu helayaa 5 xildhibaan oo ah
20% xildhibaanada sida uu codka degmadan u helay 20%. Shanta xildhibaan waxay noqonayaan
shanta isla xisbiga/ururka ugu codka badan.
Qaabkani waa isla qaabkii loo kala saaray
xildhibaanada golaha wakiilada.
Taladu waxay ka go’daa
codbixiyaha ooy tahay inuu qiimeeyo oo uu si wacan uga baaraandego aqoonta,
khibradda iyo akhlaaqda cidda uu dooranaayo. Waa shaqaale uu diranaayo. Sidaas
awgeed waxa loo bahan yahay inaad ciddaad hawsha u diranayso oo dhan walba ka
eegto.
Waxaynu ognahay in haddaad
direwal rabto inaad shaqaaleysiiso amba dabaakh inaad u dooreyso cidda
xirfaddaas taqaan, derewal leysan leh oo khibrad iyo tijaabo galay, iyo dabaakh
la tijaabiyey. U dhiibimeysid baabuurkaaga ruux aan wadida aqoon u lahayn.
Miyeyna ka miisaan weynayn inaad degaankaaga u gacan geliso ruux aan xilkaad u
dhiibeyso aqoonteed lahayn, khibrad lahayn, akhlaaqdeed lahayn. Ka digtoonow oo
yeyna qoys iyo qabiil ku indho tirin. Ka jog oo ha noqon ruux dhandhan-raac ah.
Ha noqon ruux mustaqbalka ubadkiisa jaad iyo sacab-laab siista.
Tu kale oo ka culus ayaa u
baahan inaad diiradda saarto. Waa aayaha siyaasadeed ee tobanka sano ee soo
socda. Waxa codkaagu raad ku yeelan doonaa seddexda xisbi qaran ee keli ku
noqonaaya siyaasadda dalkeena muddo 10 sano ah. Waa waqti dheer oo aad u
durugsan. Ha eegin keliya tartanka gudaha ee xildhibaanada. Barbar dhig xisbiga
oo u fiirso khibradda iyo waayaha xisbiyada iyo ururada.
Waxa hubaal ah in xisbiga
KULMIYE yahay kan keliya ee tijaabo kasta ka soo baxay mid guul-darro iyo mid
guul ah, mid mucaarid iyo mid muxaafid. Waxaynu ognay in labadii xisbi ee kale
midna meesha ka baxay waa UDUB’e, kan kalena waa UCID oo u xuub-siibatay New
UCID. Taasi waxay ka dhigeysaa KULMIYE xisbiga keliye ee horumar siyaasadeed
gaadhay, dhaliyeyna dimuquraadiyad heerka ugu sareeya, waa guusha iyagoo
mucaarid Afrikaan ah ku guuleysta doorashada Madaxtooyada. Waxa xigtay inay
iyagoo labada xisbi mucaarid UDUB iyo UCID diidan yihiin si badheedh ah uu u
furay tartanka Ururrada ee hadda socda. Dan xisbi ugumey jirin laakiin waxay u liqeen
danta guud iyo oofinta balan-qaadkii ay ummadda u galeen. Waana mid muwaadin
kaga baahan inaad qiimeyso.
Ku dar waxqabadka labada
sano iyo badhka ee xukuumadda dhexe gaadhay iyadoo ayna gacanta ugu jirin
golayaasha deegaanku. Haddaba maxaad fileysaa kolka aad u codeyso KULMIYE eed
codkaaga ku ciidamiso, sow ma aha hubaal in wax qabadka xukuumadda dhexe iyo
tan deegaanku is caawinmaayaan. Sow xoojinmeyso awoodda xukuumaddeena oo
maraysa xili xasaasi ah oo loo baahan yahay in ay shacbigu muujiyaan kalsooni
buuxda ooy hoggaanka dalka ku qabaan. Ha iloobin inay furantay wada-hadalkii
Soomaliya oo ay tahay inaad miisaankeeda siiso. Bulshada caalamka u muuji
kalsoonida aynu ku qabno xukuumadeena, si gorgortankeenu u noqdo mid waafi ah.
Dooro aqoonta, wax qabadka,
midnimada, iska jir ururo cimri gaaban oo magacooda aynu bilo haynay. Ururo aan
lahayn xidid iyo cudud dhexe. Magaalo kasta iyo degmo kasta u door maayarka ugu
habboon. Waa xil weyn oo u baahan aqoon iyo khibrad. Ha ilduufin ee dhab u
dhugo taariikh nololeedka murashaxiinta. Cidda xilka u qalanta waad ogaan
haddaad waqti yar siiso inaad qiimeyso tartamayaasha. Waxa kuu caddaan ciddaad
mustaqbalka ubadkaaga u dhiiban karto.
U codee aqoonta, u code
khibradda, u codee cidda la tijaabiyey. Ha ku khamaarin masiirka ummadda toban
sano oo soo socda. Waa muddo dheer ee yeelo caqliga iyo degnaanshaha aad
wanaagga ka soocdo xumaanta. Ruux aadan bakhaarkaaga, amba maqaaxidaada aadan
ku aaminteen how gacan gelin masiira ummadda.
Waa codeenta oo nabad iyo
degnaansho inoogu dhacda, waa iyadoo cidda hesha loo haneeyo, kan dhacana la
yidhaa mar kale iyo mustaqbal wacan. Waano dabadeed, waa adi iyo damiirkaa.
CODKAAGA KU CIIDAMI
Axmed Xasan Carwo
No comments:
Post a Comment